بسمه تعالی
جایگاه مردم در قانون اساسی جمهوری اسلامی
1- حکومت ایران جمهوری اسلامی است که ملت ایران براساس اعتقاد به حکومت حق وعدل در پی انقلاب اسلامی در همه پرسی با اکثریت آراء به آن رای دادند (اصل1)
2- جمهوری اسلامی نظامی است بر پایه ایمان به کرامت وارزش والای انسان و آزادی مستمر اودر برابر خدا(اصل2)
3- دولت جمهوری اسلامی موظف است تمام امکانات خود را : الف - در بالا بردن سطح آگاهیهای عمومی با استفاده از مطبوعات ورسانه ها ورایگان کردن آموزش وپرورش برای همه ب - مشارکت دادن مردم درتعیین سرنوشت سیاسی . اقتصادی . اجتماعی وفرهنگی خویش ج- تامین حقوق همه جانبه برای همه افراد وایجاد امنیت قضایی برای همه وتساوی عموم در برابر قانون د- توسعه وتحکیم برادری اسلامی وتعاون بین همه مردم بکار بگیرد(اصل3 بند15.14.8.2.3)
4- کلیه امور کشور باید توسط آراء عمومی اداره شود(اصل6)
5- در جمهوری اسلامی مردم نسبت به دولت ودولت نست به مردم وظیفه امر به معروف ونهی از منکر دارد(اصل8)
6- در جمهوری اسلامی ایران آزادی واستقلال ووحدت وتمامیت ارضی کشور از یکدیگر تفکیک ناپذیرند وحفظ آن وظیفه دولت وآحاد مردم است(اصل10)
7- سیاست کلی جمهوری اسلامی باید برپایه ائتلاف واتحاد ملل اسلامی قرار بگیرد(اصل11)
8- همه مردم از حقوق مساوی برخوردارند از هر قوم وقبیله ای که باشند(اصل19)
9- همه افراد ملت بطور یکسان در حمایت قانون قرار دارند(اصل20)
10- حیثیت . جان ...وشغل مردم از تعرض مصون هستند(اصل22)
11- نشریات ومطبوعات در بیان مطالب آزادند مگر اینکه مخالف مبانی اسلام یا حقوق عمومی باشد(اصل24)
12- تفتیش عقاید وبازرسی ونرساندن نامه ها وضبط وفاش کردن مکالمات تلفنی مردم ...ممنوع است مگر به حکم قانون(اصل23.25)
13- مردم حق دارند در احزاب و جمعیتها وانجمنهای سیاسی و...آزادانه شرکت کنند(اصل26.27)
14- همه مردم حق دارند از تامین اجتماعی وآزادی انتخاب شغل وآموزش وپرورش رایگان ومسکن متناسب برخوردار باشند(اصل28.29.30.31)
15- هیچ کس را نمی توتان دستگیر کرد ویا از محل اقامت خود تبعید کرد مگر به حکم قانون(اصل32.33)
16- دادخواهی حق مسلم هر فرد است وهر کس می توتند به منظور داددخواهی به دادگاههای صالح رجوع نماید (اصل34)
17- هرکسی حق دارد در دعاوی برای خود وکیل انتخاب کند(اصل35)
18- بنا بر اصل برائت هیجکس مجرم نیست(اصل 37)
19- هر گونه شکنجه برای اقرارو... و هتک حرمت وحیثیت و...ممنوع است(اصل38.39)
20- تابعیت کشور ایران حق مسلم هریک از افراد ملت است(41)
21- دولت وظیفه دارد برای تامین استقلال اقتصادی جامعه وریشه کردن فقر. اولا نیازهای اساسی همه افراد ثانیا شرایط وامکانات کار را برای همه افراد تامین کند(اصل43 بند1.2)
22- دولت وظیفه دارد برنامه اقتصادی کشور را بگونه ای تنظبم کند که هریک از افراد فرصت کافی برای خود سازی و....را داشته باشد(اصل43 بند3)
23- همه افراد حق دارند که آزادانه انتخاب شغل نمایند(اصل43 بند4)
24- هرکسی مالک حاصل کسب وکار خویش است (اصل46)
25- همه افراد باید بطور یکسان از منابع طبیعی و درامدهای ملی برخوردار باشند وتبعیضی در میان نباشد(اصل48)
26- در جمهوری اسلامی همه افراد وظیفه دارند از محیط زیست حفاظت کنند(اصل50)
27- مردم حق دارند طبق اصل56 قانون اساسی حق مسلط بودن بر سرنوشت اجتماعی خودشان را از طریق قوای سه گانه بکار گیرند(اصل57)
28- در مسائل بسیار مهم اقتصادی سیاسی و...اعمال فوه مقننه ممکن است از طریق مراجعه مستقیم به آرای عمومی صورت بگیرد(اصل59)
29- مجلس شورای اسلامی از نمایندگان ملت که بطور مستقیم با رای مخفی مردم اتخاب میشوند تشکیل شده است(اصل62)
30- مذاکرات مجلس باید علنی باشد وگزارشات بطور کامل به اطلاع عموم مردم برسد(اصل68)
31- هر نماینده در برابر تمام مردم مسئول است(اصل84)
32- برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی واقتصادی و... شوراهایی در ده و بخش و شهر و...ایجاد می شوند که اعضای آنها را مردم همان محل انتخاب میکنند(اصل100)
33- رئیس جمهور در حدود وظایف واختیارات خود در برابر مردم ورهبر ومجلس مسئول میباشد(122)
34- ارتش جمهوری اسلامی باید ارتشی مکتبی ومردمی باشد(اصل144)
35- سیاست خارجی جمهوری اسلامی براساس ...ودفاع از حقوق همه مسلمانان و...استوار است (اصل152)
36- جمهوری اسلامی سعادت افراد بشر را آرمان خود می داند و از مبارزه حق طلبانه مردم مستضعف در برابر مستکبرین حمایت میکند(اصل154)
37- قوه قضائیه موظف است که پشتیبان حقوق فردی واجتماعی مردم باشد(اصل156).
بسمه تعالی
اصول مربوط به اسلامیت قانون اساسی
1- حکومت ایران جمهوری اسلامی است که ملت ایران براساس اعتقاد دیرینه اش به حکومت حق وعدل قران در پی انقلاب به ان رای مثبت داد. (اصل1)
2- جمهوری اسلامی نظامی است بر پایه ایمان به : خدای یکتا و.. وحی الهی ....معاد....عدل ... نبوت...کرامت وارزش والای انسان و.....(اصل2)
3- دولت جمهوری اسلامی وظیفه دارد : 1- محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی براساس ایمان وتقوا ومبارزه با کلیه مظاهر فساد وتباهی ایجاد کند (اصل 3 بند 1). 2-روح بررسی وتتبع وابتکار در زمینه فرهنگی واسلامی را از طریق تاسیس مرکز تحقیق وتشویق محققان ایجاد کند (اصل 3بند4). 3- پی ریزی اقتصاد صحیح وعادلانه بر طبق ضوابط اسلامی (اصل3 بند12). 4- توسعه وتحکیم برادری اسلامی بین همه مردم (بند 15) تنظیم سیاست خارجی کشور براساس معیارهای اسلام (بند 16)
4- کلیه قوانین ومقررات مدنی جزائی مالی اقتصادی اداری و....باید براساس موترین اسلامی باشد واین اصل براطلاق یا عموم همه اصول قانون اساسی و...حاکم است (اصل4).
5- در زمان غیبت امام زمان (عج) ولایت امر وامامت امت بر عهده فقیه عادل و...است(اصل5)
6- در جمهوری اسلامی دعوت به خیر امر به معروف ونهی از منکر وظیفه ای است همگانی و...(اصل8)
7- همه قوانین ومقررات و برنامه های مربوط به خانواده باید بر پایه حقوق واخلاق اسلامی باشد(اصل 10)
8- دولت جمهوری اسلامی موظف است سیاست کلی خود را بر پایه اتحاد ملل اسلامی قرار دهد (اصل 11)
9- دین رسمی ایران اسلام ومذهب جعفری است واین اصل الی الابد غیرقابل تغییر است(اصل12)
10-دولت جمهری اسلامی ایران ومسلمانان موظفند نسبت به افراد غیر مسلمان با اخلاق حسنه وعدل اسلامی عمل نمایند (اصل14)
11- چون زبان قران ومعارف اسلامی عربی است لذا باید درس عربی جز دروس اموزشی قرار بگیرد(اصل16)
12- مبدا تاریخ رسمی کشور هجرت پیامبر اسلام( ص) است وتاریخ هجری وشمسی هردو معتبر است(اصل17)
13- همه افراد ملت از همه حقوق انسانی با رعایت موازین اسلامی برخوردارند(اصل20)
14- دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین نماید(اصل21)
15- احزاب جمعیتها و...ازادند مشروط به اینکه موازین اسلامی واساس جمهوری اسلامی را نقض نکنند (اصل26)
16- تشکیل اجتماعات وراهپیمایی ها بدون حمل سلاح بشرط انکه مخل به موازین اسلام نباشد ازاد است(اصل27)
17- هرکسی حق دارد شغلی را که مایل است مشروط به اینکه مخالف اسلام ومصالح عمومی نباشد برگزیند(اصل28)
18- تنظیم برنامه اقتصادی کشور بصورتی که شکل ومحتوا و... چنان باشد که هر فرد علاوه بر تلاش شغلی فرصت کافی برای خودسازی معنوی داشته باشد(اصل 43 بند3)
19-مالکیت درسه بخش خصوصی وتعاونی ودولتی تا جایی که ....واز قوانین اسلام خارج نشود و...مورد حمایت قانون جمهوری اسلامی است (اصل43)
20- مالکیت شخصی که ازراه مشروع باشد محترم است (اصل 47و49)
21- حاکمیت مطلق برانسان وجهان از آن خداوند است واوست که انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است(اصل56)
22- قوای حاکم در جمهوری اسلامی زیر نظر ولایت امر وامامت می باشند(اصل57)
23- اعمال قوه قضائیه که بوسیله دادگاههای دادگستری اعمال میشود باید طبق موازین اسلام تشکیل شود(اصل61)
24- مجلس شورای اسلامی ودولت نمی تواند قوانین ومصوباتی وضع کنند که با اصول واحکام مذهب رسمی کشور مغایرت داشته باشد(اصل72)
25- به منظور پاسداری از احکام اسلام وقانون اساسی . مصوبات مجلس باید بوسیله شورایی بنام شورای نگهبان کنترل شود (اصل91و96)
26- شورای نگهبان موظف است کلیه مصوبات مجلس راظرف مدت 10 روز انطباق آنها را با موازین اسلام و... بررسی کند(اصل94)
27- تصمیمات شوراها نباید مخالف موازین اسلام وقوانین کشور باشد(105)
28- خبرگان رهبری برای تعیین رهبرموظفند همه فقهای واجد شرایط را بررسی کنند وهرکدام که اعلم به احکام وموضوعات فقهی ویا....باشند را به رهبری انتخاب نمایند(اصل107)
29-رهبر باید دارای صلاحیت علمی لازم برای افتا در ابواب مختلف فقه وعدالت وتقوای لازم برای رهبری امت اسلامی و...داشته باشد(اصل109)
30- رئیس جمهور باید ایرانی الاصل و...دارای تقوا ومومن ومعتقد به مذهب رسمی کشور باشد(اصل115)
31- ارتش جمهوری اسلامی باید ارتشی اسلامی وبه اهداف انقلاب اسلامی مومن باشد(اصل144)
32- دولت موظف است برای همه افراد کشوربرنامه وامکانات آموزش نظامی را بر طبق موازین اسلامی فراهم نماید(اصل151)
33- جمهوری اسلامی سعادت انسان در کل جامعه بشری و...حکومت حق وعدل را حق همه مردم جهان میشناسد(اصل 154)
34- قوه قضائیه موظف به احیای حقوق عامه وگسترش عدل وآزادیهای مشروع و...اجرای حدود ومررات جزائی اسلام است (اصل 156)
35- صفات وشرایط قاضی طبق موازین فقهی بوسیله قانون معین می شود(اصل163)
36- قاضی موظف است حکم هر دعوا را در قوانین مدون یابد والا باید استنا د به منابع معتبر اسلامی ویا فتوای معتبر حکم قضیه رو صادر نماید (اصل167)
37- قضات دادگاهها مکلفند از اجرای تصویب نامه هاو...که مخالف موازین اسلام است خوداری کنند(170)
38- اگر قاضی در اثر تقصیر یا اشتباه .....ضرری بر کسی وارد کند طبق موازین اسلام ضامن است(اصل171)
39- در صدای وسیمای جمهوری اسلامی آزادی بیان ونشرافکار با رعایت موازین اسلام ومصالح کشور باید تامین گردد(اصل175)
40- محتوی اصل مربوط به اسلامی بودن نظام وابتنای کلیه قوانین و مقررات براساس موازین اسلامی وپایه های ایمانی ... تغییر ناپذیر می باشد(اصل177) .
بسمه تعالی
سئوال : چرا اعلامیه جهانی حقوق بشر مرجع نهایی قانون گذاری جمهوری اسلامی قرار نگرفت؟
جواب : اولا . نظام جمهوری اسلامی ( طبق اصل دوم قانون اساسی ) برخلاف نظامهای موجود درغرب که مبتنی هستند بر حقوق بشر(حقوق فرد وجامعه) مبتنی است بر حق دیگری که منشاء پیدایش حقوق بشر می باشد و آن حق خداوند است که منشاء جعل حق است چراکه او انسان را آفریده و امور او را تنظیم نموده است لذا فقط اوست که می تواند حقوق وامتیازاتی را ( بنا بر مصالحی که خودش می داند) برای انسان قائل شود . نه اینکه انسان به اعتباراینکه آزاد بدنیا می آید این حق را داشته باشد که آزادانه از تمامی منافع مادی ومعنوی موجود برخوردار باشد چراکه اولا منشا آزادی هنگام تولد چیست؟ وبه چه معنا است ؟ و از کجا وتوسط چه کسی برای انسان قرار داده شده است ؟ ازطرفی چه ملازمه ای بین آزادی حین تولد وآزادی بعدی وجود دارد؟ و... بنابرین توجه به خداوند بعنوان منشاء حق اهمیت دارد از طرفی خداوند به سبب خالقیت وربوبیتی که از آن برخوردار است عقلا از یکسری حقوق برخوردار می باشد که باید مراعات شود و مراعات آنها فقط از طریق مقدم کردن حق خداوند بر حق انسان حاصل می شود بنابراین توجه به حق خداوند در قانونگذاری وتنظیم امور اجتماعی انسان از اهمیت خاصی برخوردار است چراکه باعث همسو شدن بیشتر قوانین با فطرت و طبیعت انسان ودر نتیجه ازمشروعیت(مقبولیت) و ضمانت اجرایی بیشتری برخوردار شدن می شود .
دوما . حقوق بشر موجود از کلی گویی و ابهامات فراوانی برخوردار است (مثلا حق آزادی به عنوان اولین اصل اعلامیه جهانی حقوق بشر. حدومرز آن معلوم نیست ! به چه معنا می باشد ؟ ) بطوری که باعث شده است برداشتهای مختلفی از آن شود ولذا مرجع نهایی قرار دادن آن در قانونگذاری جای بحث دارد .
سوما . اسلام نظام حقوقی برتری را معرفی میکند یطوریکه جایی را برای رجوع به اعلامیه جهانی بشر نمی گذارد چراکه کاملتر وازپشتوانه عقل واستدلال برخوردار می باشد بطوریکه حقوق نباتات وحیوانات را نیزبیان نموده است و از مبانی عقلی در نظام حقوقی خودش برخوردار میباشد برخلاف اعلامیه جهانی بشر.
چهارما . اعلامیه یک امر توافقی است ولذا نمی تواند جنبه فرا قانونی داشته باشد - گفته نشود که این حقوق مستفاد از طبیعت میباشد ولذا جنبه فرا قانونی دارد چراکه اولا مراد از طبیعت چیست ؟ آیا واقعا این حقوق در طبیعت وجود دارد؟ ثانیا آیا آنچه که درطبیعت وجود دارد بطور کامل بیان شده است؟ - از طرفی میان موارد اعلامیه پارادوکس جدی وجود دارد بطوریکه نتوانسته میان حق حاکمیت مردم (اصالت جامعه ) و حاکمیت فرد( اصالت فرد ) جمع حاصل کند لذا مشتمل بر امورمسلمی نمی باشد .
